مقاله رایگان مدیریت تولید JIT

مقدمه 

نگهداری و تعمیرات (نت) دو مفهوم بسیار مهم ودو مقوله اساسی هستند که تحقق و عمل بدانها موجبات بقا و تداوم خطوط مختلف تولید  و کاهش هزینه ها  را فراهم 
می آورند. با پیچیده تر شدن وسائل و امکاناتی که انسان برای رفع نیازهای روز افزون خود بکار می گیرد ، امر استفاده بهینه و نیز  اقتصادی بودن این وسایل و امکانات بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است .روشهای پیچیده تولید و امکانات و ماشین آلاتی که در این راستا مورد استفاده قرارمی گیرند، نیازمند این است  که با حداقل هزینه، بیشترین استفاده از آنها صورت گرفته و کارایی آنها را تا جایی که ممکن است افزایش داده عمر مفید آنها را بالا برد و از این رهگذر هزینه های کل مربوط به قیمت تمام شده محصولات را کاهش داد .در جهان صنعت امروز موضوع رقابت و تسخیر بازار بیش از پیش مطرح است و کیفیت بالا و قیمت مناسب محصولات است که توان مطرح شدن در میدان رقابت و مسابقه را دارا می باشند .در غیر اینصورت طرح تولید محکوم به فناست .

اهداف نگهداری و تعمیرات 

افزایش میزان سرمایه گذاری افزایش ظرفیت تولید بکار گیری بیشتر  سیستمهای اتوماتیک مدیریت صحیح در امر نگهداری و تعمیرات موجود وپیوسته در جهت بهبود آن کوشش شده است  ،برنامه ریزی تولید و نیز کنترل و ثبت هزینه ها به راحتی صورت گرفته و بازدهی نیز همواره افزایش یافته است .

اصلی ترین هدف سیستم نگهداری و تعمیرات همان بهینه کردن تواناییهای ماشین آلات به منظور رسیدن به حداکثر تولید و کاهش فرسایش و خرابی آنهاست .دستیابی به اهداف دیگری نیز در کنار رسیدن به هدف اصلی مدنظر می باشد که عبارتند از :

-ایجاد آرشیو مدارک فنی بعنوان بانک اطلاعاتی کارخانه 

-بررسی و آنالیز فنی اقتصادی نگهداری و تعمیرات انجام شده 

-کاهش هزینه های انژی مانند(برق،سوخت و غیره)

-کاهش هزینه های ناشی از ضایعات مواد، قطعات یدکی و ابزار 

-ایجاد زمان توقف کمتر در مقابل تولید بیشتر که نتیجتاً قیمت تمام شده  محصول را کاهش  می دهد 

-کاهش هزینه های تعمیرات تکراری و متوالی ودر نتیجه استفاده بهتر از قطعت یدکی و نیروی انسانی 

-افزایش کیفیت تولید و جلوگیری از ضایعاتی که بر اثر خرابی ماشین آلات بوجود می آید 

-جلوگیری از سرمایه گذاری سنگین جایگزینی به قیمت افزایش عمر مفید ماشین آلات 

-پایین آوردن هزینه تولید با بالا بردن زمان کار ماشین آلات کاهش تعمیرات و توقف آنها 

-ایجاد نظم و تربیت در تعمیرات و استاندارد کردن کارهای تعمیراتی و زمان سنجی فعالیتهای 

نگهداری و تعمیرات 

-تهیه دستورالعملهای ایمنی و حفاظت فردی در اجرای سیستم نگهداری و تعمیرات به منظور جلوگیری از خطرات احتمالی 

-امکان نصب و راه اندازی ماشین آلات با قابلیت اعتماد بالا 

-کنترل و ثبت هزینه های نگهداری و تعمیرات و بهبود روشهای ثبت این اطلاعات 

-حفظ و نگهداری و تعمیرات سیستم در وضعیتی مطلوب جهت ایجاد انگیزه و علاقمندی در کارکنان 

روند تکاملی  نگهداری و تعمیرات 

نگهداری و تعمیرات از روزی که بشر اولین ابزار خود نظیر چاقوی سنگی ، چماق و... را ساخت وجود داشته است . بعنوان مثال ، تیز کردن چاقو ، خود نوعی نگهداری و تعمیر محسوب می شود .

کارگر قزون وسطایی دارای ابزارهای پیشرفته تری مثل آسیاب ،ماشین تراش و مته بود و عملاً کارهای تعمیراتی را خود انجام می داد . بعداً با توسعه ماشینهای جدید نظیر ماشین بخار و ماشین احتراق و نیز ماشینهای پیچیده تر از قبل نیاز بیشتری به نگهداری و تعمیرات احساس گردید .

سیستم های اتوماتیک رد اثر پیشرفت طبیعی تمدن در قرن حاضر ارائه شده اند .این سیستم ها به معنای وجود دستگاههای پیچیده تر و استفاده کمتر از نیروی انسانی درگیر در تولید می باشند . اما مقدار نفر  ساعت مصرفی در نگهداری و تعمیرات این سیستم ها به نسبت سیستم های قبلی زیادتر می باشد . بطور کلی می توان گفت که در یک صنعت کاملاً اتوماتیک ،نیازی به کارگر تولیدی نمی باشد ولی بطور یقین کارهای نگهداری و تعمیرات به کارگر احتیاج دارد. شایان ذکر است  که رد سیستم اتوماتیک زمان لازم جهت به انجام رساندن کارهای نگهداری و تعمیرات تا100% نسبت به سیستم غیر اتوماتیک افزایش یافته است .

الف) نگهداری و تعمیرات بهره ور

ب)نگهداری وتعمیرات بهره ور فراگیر

مرحله سوم 

نگهداری وتعمیرات برنامه ریزی شده 

مرحله دوم نگهداری و تعمیرات پیشگیری 

ج)نگهداری وتعمیرات بهره ور فراگیر مبتنی بر شرایط 

مرحله اول 

تعمیرات در صورت خرابی 

نگهداری وتعمیرات برنامه ریزی شده 

 حالت سنتی نگهداری و تعمیرات  با هدف  ترمیم خرابیها پس از رخ دادن شروع
 می شد . بدین ترتیب  که اکثر شرکتها  فقط وقتی که دستگاه و یا تجهیزاتی از کار می افتاد، بازبینی یا تعمیر آن را آغاز می کردند ودر واقع  سیستم نگهداری و تعمیرات  دستگاههای از کار افتاده یا BM (Breakdown Maintenanee)  معمول بود تا اینکه  پس از مدتی نگهداری و تعمیرات  پیشگیری یا PM(Preventinve Maintenance)  معرفی گردید .این نوع  از نگهداری و تعمیرات اجرای نگهداری  و تعمیرات  روزانه، بازرسیهای دوره ای  و متناوب و تعمیرات در صورت  خرابی را شامل  می شد  همانطور  که در شکل واضح است PM در صول سالیان بعد به تدریج تغییر پیدا کرد تا پاسخگوی نیازهای جدید صنعت باشد .

در دهه 1970 نگرش جدیدی تحت عنوان نگهداری و تعمیرات برنامه ریزی شده (Programming Maintenance)  بوجود آمد . متخصصین این رشته ضمن تاکید برروی اصلاح شکستهای اتفاقی  به برنامه ریزی لازم پرداختند انها با بهره گیری مناسب از علوم آمار واحتمالات  و پژوهش عملیاتی تکنیکها و مدلهایی را برای حالات مختلف انواع ماشین آلات ابداع کردند که می توانستند کلیه نگهداری و تعمیرات پیشگیری را به نظم آورده .شکست سیستمها را پیش بینی  کرده ، جهت تعمیر آنها برنامه ریزی نمایند .در همین  دوره شاخه های مختلف این علم مثل تعمیر پذیری ، کاهش هزینه ها و افزایش کیفیت رشد نمودند واین مقطع  زمانی را می توان  دوران شکوفایی واوج نگهداری و تعمیرات برنامه ریزی شده و نگهداری و تعمیرات به ور دانست .

پس از مدتی مشاهده شد که فعالیتهای فوق  تنها در چارچوب شرایط خاصی  که بررسی شده اند ، کارخانجات  را به اهداف تعیین شده می رساند ودر سایر شرایط مثمر ثمر واقع نمی گردند .در نتیجه  این دیدگاه مطرح گردید که نگهداری و تعمیرات بهره ور  علیرغم جریان بهبودی که ایجاد نموده است . گاهی اوقات به قالبهایی بی روح تبدیل می شود که لازم است مدیریت بالای شرکت و یا موسسه با طرز تلقی و نگرش خود در آنها ایجاد بنماید.ن وت بهر ور فراگیر (TPM) شکل تکامل یافته کلیه حالتهای گذشته است که در واقع القاء انگیزه در قالبهای نگهداری و تعمیرات بهرور می باشد . شایان ذکر است که شرکت NIPPON DENSO (از شرکتهای تابعه شرکت TOYOTA) در سال 1971 برای اولین بار با اجرای TPM نتایج قابل توجهی بدست آورد وبرنده جایزه نگهداری و تعمیرات سال گردید .

اکنون نیز شاهد تغییر گرایش و شیوه های اجرائی نگهداری و تعمیرات (نت) هستیم . در گذشته تولید در مقطعی از زمان متوقف می شد تا همه چیز بررسی شود و نگهداری و تعمیرات لازم انجام گیرد. 

اما در روش نگهداری و تعمیرات مبتنی بر شرایط ابتدا وضعیت  دستگاه  بررسی 
می شود و سپس با توجه به نتایج حاصله تصمیم لازم براین اساس گرفته می شود .  که کار دستگاه  ادامه یابد یا متوقف شده ، تعمیرات لازم صورت گیرد.

مفاهیم و تعاریف سیستم نگهداری و تعمیرات 

الف)نگهداری 

مجموعه فعالیتهایی که بطور  مشخص و معمولاً بصورت برنامه ریزی شده و با هدف جلوگیری از خرابی ناگهانی ماشین آلات و تجهیزات و تاسیسات انجام گرفته و با این کار قابلیت اطمینان ودر دسترس بودن آنها را افزایش می دهیم . فعالیتهای نگهداری لقب می دهیم . 

ب) تعمیرات 

شامل مجموعه فعالیتهایی است  که بر روی یک سیستم یا وسیله ای که دچار خرابی و یا از کار افتادگی گردیده ، انجام می دهیم تا آن  را به حالت اماده و قابل بهره برداری بازگردانده و رد جهت  انجام وظیفه ای که به آن محول گردید ه است ، آماده اش سازیم . 

از تعاریف فوق براحتی در می یا بیم که  از کارافتادگی هر وسیله یا سیستم ، یک متغیر تصادفی است که می توان وقوع ان را بصورت تخمینی پیش بینی کرده و برای رفع و تعمیر آن ، آمادگی لازم را از قبل احراز نمود. انجام این امر مستلزم اتخاذ تدابیر لازم و برنامه ریزی صحیحی است که تحت عنوان برنامه ریزی نگهداری و تعمیرات  نامگذاری شده است. 

نقش برنامه ریزی نگهداری و تعمیرات در کارخانجات 

نگهداری  و تعمیرات  به مجموعه  فعالیتهایی اطلاق می گردد که سبب افزایش عمر مفید  ماشین آلات  می شود  و کاهش مصرف قطعات یدکی و انرژی  و هزینه را نیز بدنبال  دارد  و کارایی و راندمان  عملی ماشین آلات را افزایش می دهد . با نگهداری و تعمیرات  با ید بیشتر برخوردی مهندسی و عملی شود  تا برخوردی  تئوریک و غیر عملی .

اگر چه  از مبانی عملی در تدوین سیستم استفاده  می شود . ولی شرایط هر کارخانه و نیازها و مشکلات  آن را نیز نمی توان نادیده گرفت و لذا باید سعی بر این  باشد که  سیستم نگهداری و تعمیرات  را با همکاری مهندسان و کارشناسان هر کارخانه تدوین نمود. تا چنین سیستمی  در زمان اجرا با کارخانه  بیگانه ودور از ذهن پرسنل اجرایی نباشد  در تدوین سیستم و اجرای آن نقش نیروی انسانی وطرز تفکر و نگرش پرسنل فنی به سیستمی که تدوین یا اجرا خواهد شد  را با ید رد نظر داشت  و باید متوجه بود  که هر سیستم یا روش جدید در پرسنل و نیروی انسانی  دوگانگی ایجاد کرده و این  دوگانگی مقاومتهایی را از طرف پرسنل بدنیال دارد ، لذا ظرفیت کار را نباید ااز دست  داد واگر که  اصل مهم اساسی در اجرای هر سیستم قاطعیت در مدیریت است ، اما ایجاد انگیزه در پرسنل  برای اجرای سیستم یکی از ضروریات مهم می باشد  و تفهیم این نکته که ( افراد هستند که برنامه  را اجرا  می کنند نه آدمهای آهنی ) سنگینی مسئولیت  ما را بعنوان تدوین  کننده سیستم بیشتر می کند ولذا مشارکت دادن افراد متخصص در تدوین سیستم هم از مقاومتهای احتمالی آنها جلوگیری می کند و هم اطلاعات و دستورالعملهای جمع آوری شده را غنی تر و قابل  اجراتر می سازد . 

با توجه به اینکه  تداوم بکارگیری هر سیستم از تدوین ان مشکلتر است ، لذا یویایی ودینامیک بودن سیستم نگهداری و تعمیرات از اهمیت  ویژه ای برخودار است  زیرا سبب تکامل این سیستم می گردد. به عنوان مثال ممکن است  برخی از مواردی که رد زمان تدوین سیستم در نظر گرفته شده در جریان مرحله اجرای سیستم نیاز به اصلاح داشته باشد . از اینرو سیستم باید قابلیت انعطاف داشته باشد تا  در شرایط مختلف برنامه را به گونه ای تغییر دهد که رسیدن به اهداف را امکان پذیر و نگهداری و تعمیرات را همواره  ودر هر حال بهینه نماید . 

لزوم استفاده از سیستم برنامه ریزی نگهداری و تعمیرات  درتولید 

پیشرفت سریع تکنولوژی و همه گیر شدن صنعت  و گسترش ان در تمامی نقاط جهان و افزایش سرمایه گذاریها در صنایع و محدودیتی که در منابع  و مواد اولیه  مورد نیاز  وجود دارد . مسئله  کارایی و بهره وری  را بصورت مهمترین  مسئله نزد صاحبان صنایع و مدیران مسئولان  رد صنعت مطرح نموده است . (کارایی در مورد هر مکانیزمی به این مفهوم  است که  با صرف کوتاهترین  فاصله  زمانی  و حداقل  کار و کمترین  وسائل بالاترین  راندمان کاری از ان مکانیزم دریافت گردد. 

این هدف  زمانی مهمتر ودر خور  توجه بیشتر جلوه می کند که تجزیه و تحلیلی از رقابتهای صنعتی  شدیدی که در بازارهای جهانی و داخلی وجود دارد را تجزیه و تحلیل نماییم. اساس این رقابتها ناشی از تغییرات هنگفت در سرمایه گذاریها ، افزایش ظرفیتهای تولیدی و بکارگیری  روزافزون  سیستمهای اتوماتیک  است  ووجود این شرایط تولیدی، موسسات را بر ان داشته  است که  برای حفظ استعداد تولیدی و مقاومت در برابر عوارض ناشی از نوسانهای اقتصادی  ودر دست  داشتن  حاشیه های امنیت  کافی همواره درصد تقویت کادر مدیریت خود بوده و با بکارگیری تکنیکهای  صحیح و کارا  بالاترین  میزان بازدهی  وسود را برای موسسه  و صنعت خود ایجاد نمایند . دستیابی به  این امر  مهم زمانی برای صاحبان صنایع حاصل می شود که  با مسائل تولیدی با دیدی منطقی  و دقیق و همراه با برنامه ریزی صحیح برخورد نمایند . یکی از مسائل عمده موسسات تولیدی ، حفظ آمادگی و عملیاتی نگهداشتن تجهیزات ، ماشین آلات و تاسیسات تولیدی است و اصولی ترین  راه حل این مسئله  استفاده از سیستم برنامه ریزی نگهداری و تعمیرات مخصوصاً سیستم تعمیرات پیشگیری می باشد  اساس این سیستم در این نکته است که پس از گذشت مدت معینی از کارکردن ، تجهیزات و دستگاههای تولیدی و یا خدماتی مورد بازدید و تعمیرات برنامه ای قرار گیرند . بدیهی است تعداد و زمان بین بازدیدها و انجام تعمیرات بستگی به ساختمان و شرایط بهره برداری از تجهیزات دارد .

مراحل برنامهریزی ( نت ) بصورت کاربردی 

معمولاً در واحدهای صنعتی جهت برنامهریزی ( نت ) عملیات زیر انجام میپذیرد : 

1- تهیه لیست ماشین آلات

2- تهیه لی اوت 

3- تهیه شناسنامه 

4- تهیه پرونده عمومی کارخانه 

5- تهیه پرونده خصوصی ماشین 

6- تهیه فرمهای مختلف 

1-6- فرم لیست ماشین آلات و تجهیزات 

2-6- فرم شناسنامه 

3-6- گزارش تعمیر 

4-6- فرم درخواست تعمیر از پیمانکاران 

5-6- فرم درخواست تعمیر داخلی 

6-6- فرم لیست قطعات یدکی 

7-6- فرم تعمیرات پیشگیرانه 

8-6- فرم تعمیرات ادواری 

9-6- تقویم روزانه 

7- تعیین دستور العمل 

8- تعیین  محلهای بازرسی و بازرسی 

9- تعیین زمان بازرسی و بازبینی 

10- تعیین مسئول در کارهای فوق 

11- ثبت گزارشات فعالیتهای تعمیرات 

12- نتیجهگیری و تجزیه و تحلیل و قضاوت 

13-برطرف کردن نقاط ضعف 

14-تقویت کردن نقاط قوت 

15- اقدامات پیشگیرانه 

16- تهیه لیست قطعات یدکی 

17- تهیه نمودارهای گوناگون 

18- تهیه گزارشات به مدیریت ارشد 

معایب ناشی از نداشتن سیستم نگهداری و تعمیرات 

آثار سوء ناشی از نبودن سیستم نگهداری و تعمیرات را از جهات مختلف می توان بررسی نمود که عمده ترین آنها عبارتند از :

1-عدم اطمینان به ماشین آلات در زمان لازم 

2-هزینه ها و خسارات  ناشی از خرابی ماشین آلات افزایش می یابد.

3- کاهش عمر ماشین آلات و هزینه های جایگزینی 

4- کاهش  ارزش زمان فروش ماشین دست دوم 

5- عدم رضایت  پرسنل از فعالیتهای تعمیراتی غیر پیش بینی شده 

6-عدم ایمنی دستگاهها 

7-کاهش تولید و افزایش ضایعات 

8- کاهش قدرت رقابت با سایر رقبا

9-عدم تحویل به موقع  محصول به مشتری ( کاهش اعتبار در بازار  رقابتی ) 

10- کاهش کیفیت محصول تولید شده 

11- افزایش مصرف بی رویه قطعات یدکی 

12-عقب افتادگی قراردادها 

13- فاسد شدن محصول 

14-عدم برنامه ریزی و هماهنگی بین واحد ها 

15- افزایش نفر کار ساعت 

16- بوجود آمدن گلوگاه در تولید 

17- بیکاری اپراتور در تولید 

18- خرابی دستگاه ها بدلیل  باز و بست  پی در پی 

19-افزایش  توقفات 

علائم فقدان سیستم نگهداری و تعمیرات 

امروزه کارخانجات و صنایعی که از فقدان برنامه ریزی نگهداری و تعمیرات رنج می برند اغلب دارای کارایی کم و سوددهی پایینی هستند .بعضی از علائمی که بیانگر فقدان سیستم برنامه ریزی نگهداری  و تعمیرات  در کارخانجات می باشد .در زیر آورده شده است . 

الف) مطلوبیت پایین تجهیزات و ماشین آلات بدلیل  توقفهای متوالی و غیر برنامه ریزی شده 

ب) افزایش تولید  از دست  رفته به دلیل از کارافتادگی زیاد دستگاهها بیکاری اپراتور و غیره 

ج) افزایش بی رویه ضایعات به دلیل  غیر قابل  اطمینان بودن بودن تجهیزات ووسایل سرمایه گذاری 

د) افزایش هزینه های تعمیرات به دلیل مسامحه در روغنکاری منظم ، بازرسی ها ، تعویض به موقع قطعات معیوب 

ه) کاهش زمان سوددهی کارخانه به دیلی نبود تعمیرات مناسب و کافی 

این مقدمه  می توان تصویر صحیحی  از یک  برنامه تعمیرات پیشگیری داشت .  حذف هر مورد  از موارد بالا باعث افزایش هزینه های  سرمایه ای  امکانات و تجهیزات خواهد شد  .ت پیشگیری که بطور مناسب تهیه و سازماندهی شده باشد  . خود بعنوان یکی از برنامه های کاهش هزینه در واحد صنعتی می تواند بحساب آید .

انواع فعالیتها و روشهای نگهداری و تعمیرات 

الف) نگهداری  به منظور جلوگیریث از خرابی غیر برنامه ای تجهیزات که همان تعمیرات پیشگیری است . 

ب) تعمیرات وسائل و دستگاههای که دچار خرابی شده و از کار افتاده اند .

نوعی سومی از نگهداری و تعمیرات نیز بنام  تعمیرات  بمنظور  بهبود در پاره ای  از موسسات بکار  گرفته می شوند که اولویت انتخاب یک یا هر سه انها منوط به رویه های متفاوتی است که در امور نگهداری و تعمیرات بوسیله موسسات اتخاذ می گردد. 

به منظور  سهولت  در انتخاب  یک یا چند  رویه  تعمیراتی در اینجا  انواع مهم روشهای نگهداری و تعمیرات  را مورد بررسی قرار می دهیم . 

نگهداری و تعمیرات به سه روش مهم زیر انجام  می شوند . 

الف) نگهداری و تعمیرات به منظور بهبود 

ب) نگهداری و تعمیرات اصلاحی 

ج) نگهداری و تعمیرات پیشگیری 

الف) نگهداری و تعمیرات به منظور بهبود

ماشین الات  وتجهیزاتی  را که برای امور تولیدی و یا خدماتی با خدمت  می گیریم  خود تولید شده  دست دیگرانند و چه بسا  که در طراحی و تولید  انها نواقص و نقاط  ضعفی وجود داشته  باشد که  بوطر عمده  یا غیر عمد توسط تولید کننده در این ماشین آلات وارد شده اند . زمانی را که  برای تعمیر  خرابیهای ناشی از اینگونه نواقص صرف  می کنیم نه تنها هزینه نگهداری و تعمیر را بر ما تحمیل می نمایند بلکه  ممکن است روند تولید  را نیز دچار توقف سازد تکرار این حوادث می تواند ما را به تفکر واداشته  و به سمت  تغییر با تمایل در جهت حذف دلیل شکست هدایت کند که رد اینصورت عملاً نگهداری و تعمیر این قسمت  بخصوص بی نیازمان خواهد گردانید.

یک نمونه از اینگونه  تعمیرات ، تغییر در اندازه پروانه هایی است که  در خنک کردن رادیاتورها بکار برده می شوند ویا حتی اضافه کردن  خانه های رادیاتور  روش مرسومی است که  نیاز به تعمیرات ناشی از گرمای زیاد را در موتورها کاهش داده و یا کاملاً از بین می برد. 

ب) نگهداری و تعمیرات اصلاحی

یکی از مسائل  علاج ناپذیر تجهیزات و ماشین آلات تولیدی ، از کار افتادگی ناگهانی و برنامه ریزی نشده آنهاست .عملاً تمام اجزاء یک سیستم تولیدی  در حین انجام وظیفه دچار خرابی و از کارافتادگی می شوند و چنانچه واحد نگهداری و تعمیرات  آمادگی  کافی برای مقابله  با این شکستها را نداشته  باشد . سیستم تولیدی دچار توقف شده و مشکلات ناشی از آن دامنگیر مدیریت سیستم خواهد شد . بنابراین بالاترین تلاش مدیران و مسئولان  نگهداری و تعمیرات  رد شرایط امروز ، استفاده از روشهای نگهداری و تعمیرات بمنظور بهبود و نگهداری و تعمیرات پیشگیری  که رد قسمتهای بعد به ان  خواهیم پرداخت می باشد .کاربرد هر یک از روشهای بالا نگهداری و تعمیرات اصلاحی را کاهش  داده ودر این راستا با شناخت مسائل و عللی که منجر به شکستها می شوند ، عیوب سیستم را قبل از کارافتادگی اصلاح نموده و از این حداقل هزینه را به سیستم تولید ی تحمیل می نماییم . 

در برخورد  با این قبیل شکستها ، آنچه بیش از همه مهم است  کشف محل خرابی و جداسازی آن از سایر قسمتهاست و چنانچه  واحد تعمیراتی به شکل مناسبی سازماندهی شده باشد موفق خواهد شد  تا بلافاصله پس از شناخت علت و محل شکست نسبت به ترمیم و اصلاح و بازسازی قسمت خراب شده اقدام نماید . 

تقسیم بندی انواع فعالیتهای نگهداری و تعمیرات 

نگهداری

اقدامات اصلاحی مثلاً ضعف یک بلبرینگ که اصلاح ودستگاه صورت می گیرد که بلبرینگها مقاوم تر باشد

پیشگیرانه

(ارتقاتکنولوژی ) بهبود (مثلاً اضافه کردن یک میکروسوئیچ در یک دستگاه جدید یا یک فیلتر :ترمیم ،اضافه کردن

تعمیرات

اجزاء

جزئی :اجزای کوچک مورد تعمیر قرار می گیرد

مکانیزم

متوسط: تعمیر گیر بکس

تعمیر

اساسی :یک ماشین بطور کامل تعمیر کنیم

اضطراری

بازسازی :تعمیرات اساسی یک سری اقدامات اضافی

پاره ای از نکات  اصلی  که در سازماندهی  این واحدبایستی ملحوظ ومورد  توجه قرار  گیرند. عبارتند از :

1-ایجاد محلی جهت انجام تعمیرات جاری و تعمیرات اساسی با نیروی تخصصی مورد لزوم 

2- اختصاص دادن پرسنل تعمیراتی متخصص و ثابت برای انجام تعمیرات 

3-حداقل  نمودن هزینه های نگهداری و تعمیرات 

4-جلوگیری  از فرسایش  و فرسودگی  بیش از اندازه تجهیزات و تاسیسات 

با توجه  به اهداف یاد شده بالا  می توان نگهداری و تعمیرات  پیشگیری  را به شرح زیر تعریف نمود: نگهداری و تعمیرات پیشگیری عبارت است از یک روش سیستماتیک برنامه ریزی و زمان بندی شده  جهت انجام کارهای نگهداری مورد نیاز بر طبق برنامه تنظیمی که در جهت حفظ شرایط بهینه تجهیزات و تاسیسات با توجه  به موارد زیر طراحی گردیده است :

الف) حداقل نمودن تولیدات از دست رفته که ناشی از خرابی و از کارافتادگی تجهیزات و تاسیسات باشد .

ب) تامین تضمین عمر مفید و قانونی تجهیزات سرمایه ای 

نقاط و بخشهایی که باید  مورد بازرسی قرار گیرند و همچنین  برنامه زمانی  این بازرسیها، از قبل تهیه  و تدوین  می گردد ضمن  انکه تشریح عملیاتی که باید  در یک برنامه نگهداری و تعمیرات پیشگیری انجام پذیرد و همچنین برنامه زمانی انجام  این عملیات  و تجزیه و تحلیل موارد ثبت شده ای  که برای حفظ و بهبود محتویات  و فراوانی برنامه های نگهداری و تعمیرات  پیشگیری لازم هستند . همگی از ضروریات این روش می باشند . 

چنانچه  برنامه نگهداری و تعمیرات پیشگیری به شکل  صحیح  و اصولی  اعمال شود، می تواند میزان از کارافتادگیها را به 10 درصد یا کمتر از 10درصد  برای خرابیهایی که بدون داشتن برنامه پیشگیری اتفاق می افتند، تقلیل دهد . لذا در اینجا  به ذکر پاره ای  از روشهای اعمال اینگونه  تعمیرات می پردازیم . 

نگهداری و تعمیرات کنترلی

با کنترل  اطلاعات  و داده های  اخذ شده از سایر تجهیزات و همچنین  مشاهدات عینی و روزمره  می توان تعداد زیادی از خرابیها را قبل از وقوع پیش بینی  و زمانهای شکست ناشی از آنها  را کاهش داد .استفاده  از تکنیکهای احتمالات و آمار  باپه اینگونه پیشگیریهاست  و اغلب  در مورد  اقدامات تعویضی بکار گرفته می شوند .  برای مثال  چنانچه  چراغهای استادیوم  که به  روی  دکلهای مرتفع  نصب گردیده اند  رد یک فاصله  زمانی معین دچار 10درصد  سوختگی گردند . از طریق تجزیه و تحلیل اماری و احتمالات قابل پیش بینی است  که بقیه  چراغها  نیز ممکن است بزودی  سوزند و لذا  در یک اقدام پیشگیرانه بجای تعویض 10درصد چراغهای سوخته شده ممکن است  کلیه چراغها را بطور همزمان تعویض نمود . 

نگهداری و تعمیرات زمان بندی شده 

هر گاه احتمال  برای کاهش خرابیهایی وجود داشته باشد که وقوع انها از قبل قابل پیش بینی  نباشد ، از برنامه نگهداری و تعمیرات زمان بندی  شده که معمولاً با یک تواتر مشخص ورد زمانهای تعیین شده ای  انجام می گردد، استفاده می شود . تعمیرات  و نگهداری  زمان بندی شده  با بازرسیهای معمولی که در مراحل نگهداری و تعمیرات  کنترلی به منظور  کشف خرابیها انجام  می دهیم ، کاملاً متفاوتند و باید  این دو را از هم تفکیک نمود. نمونه ای  از تعمیرات  و نگهداری  زمان بندی شده  تعویض روغن موتور ماشین در هر 2000 کیلومتر و فیلتر روغن در هر 6000 کیلومتر و تعویض شمعهای ماشین در هر 10000 کیلومتر است . اینگونه تعمیرات ممکن است  در مواردی بنظر غیر اصولی برسند و باعث ضایع کردن زودرس وسیله در حال کار باشند زیرا همه وسائل و شرایط محیطی آنها یکسان نیست و اساساً آنچه ممکن است  برای یک وضعیت مناسب باشد  برای وضعیتهای دیگر مناسب نخواهد بود . 

نگهداری و تعمیرات مبتنی بر شرایط 

اغلب  اتفاق می افتد که با مشاهده  یک وضعیت  و یا رفتار  بخصوصی از یک وسیله  در حال کار بطور احساسی متوجه می شویم  که یک حادثه  و اتفاقی در حال شکل گیری و وقوع است و ممکن است  باعث شکست و از کار افتادگی وسیله گردد. 

اینگونه شکستها بصورت ناگهانی اتفاق نمی افتد بلکه نحوه ایجاد انها به گونه ای است که  با قضاوت  حواس انسانی قابل تشخیص بوده و با استفاده  از این قضاوت و قبل از ایجاد حادثه  ، بازرسی لازم  انجام و به سمت منبع اشکال هدایت می گردیم  و اقدامات پیشگیرانه را در مورد رفع و حذف دلیل شکست ، بعمل می آوریم  . اینگونه تعمیرات بیشتر در مورد  وسائل و قطعات حساس مصداق پیدا می کند و لذا همواره  باید اصول ایمنی به دقت  در مورد  این وسائل بکار برده شده و مادام که ضرورتی پیدا نشود ، از باز کردنشان جلوگیری کرده و چنانچه کارشان عادی است  بی جهت اقدام به تعمیر آنها نشود .

تشکیلات و سازمان مورد نیاز برای سیستم نگهداری و تعمیرات 

مفاهیم مختلفی که از نگهداری و تعمیرات وروشهای انجام  ان در بخشهای  قبل بدست آوردیم ، اهمیت وجود تشکیلاتی به منظور  ارائه سرویسهای تعمیرات را کاملاً تایید می نماید  اما این سئوال نیز مطرح می شود  که آیا سرویسهای مورد نظر  تنها برای تجهیزات  و ماشین آلات  تولیدی  لازم  می آید یا اینکه حیطه  عمل ان به سایر وسایل  و تاسیسات  کارخانه  هم کشیده  می شود.  جواب سئوال دقیقاً مشخص و معلوم است . زیرا امر نگهداری و تعمیرات به کلیه  امکانات کارخانه مربوط بوده و سیستم نگهداری و تعمیرات مسئولیت تمامی تاسیسات ،اماکن ،جاده ها و وسایل  و ماشین آلات  را بعهده داشته  و برای انجام آن برنامه ریزی می کند . 

اندازه  و حجم مسئولیتهای مشکلات مهندسی نگهداری و تعمیرات   برای همه کارخانجات یکسان نیست و بنابر سیاستهای کلی هر کارخانه ، شکل آن تعیین  و وظایف مربوطه اش تعریف می شوند .اما آنچه بطور معمول مبنای تصمیم گیری و سازماندهی  است ، دسته بندی  وظایف است .

اتخاذ تصمیم درباره واگذاری وظایف نصب و راه اندازی تجهیزات جدید  و ایجاد بناهای مورد نیاز تابع عوامل و فاکتورهای مهم زیرین می باشد :

1- بزرگی یا کوچکی کارخانه 

2- تعداد شعبات و واحدهای فرعی 

3- سیاست کلی کارخانه 

طراحی بخش نگهداری و تعمیرات در کارخانه و سازماندهی آن 

مجموعه عواملی مرکب از امکانات انسانی و پرسنلی ،تسهیلات ، ساختمان و تاسیسات ، ساختار بخش نگهداری و تعمیرات را برای تحقق هدفهای ذکر شده  ممکن  می سازند . این مجموعه بایستی  دارای ارتباطات مشخص و تعریف شده ای با هم بوده و بتوانند در قالب یک سازمان انجام وظیفه نمایند . برای رسیدن به این اهداف مجموعه و یا بخش آنچنان بایستی سازماندهی شود که علاوه برآنکه اختلالی در سازمان اصلی کارخانه بوجود نیاورد، همچنین بتوانند باعث بهتر کارکردن و موثر بودن  سیستم گردد. در ایم مورد  تعریفی را برای سازمان  و یا بخش نگهداری و تعمیر در کارخانه می توان به صورت زیر بیان نمود . 

مجموعه ای از عوامل پرسنلی ، تجهیزات ، تسهیلات و ساختمانها با اهداف  تعریف شده طوری در کناتر یکدیگر  قرار گیرند که بتوانند بطور موثر و مفید جوابگوی نیازهای پیشگیری و تعمیراتی منظم دستگاهها باشند .

سازمان تشکیلات نگهداری و تعمیر در هر کارخانه  و موسسه صنعتی بسته به نوع فعالیت واحد صنعتی ، نوع محصول ،ماشین آلات و فرهنگ  نگهداری و تعمیر در کارخانه متفاوت می باشد و نمی توان  سازمان  و یا ترکیب استاندارد و ثابتی برای آن در نظر گرفت . 

به عنوان  مثال سازمان نگهداری و تعمیرات  در کارخانه های تک محصولی  ساده که دارای تعداد محدودی تجهیزات و پرسنل هستند با کارخانه های بزرگ تفاوت دارند . در این قبیل کارخانجات  تمامی وظایف نگهداری و تعمیر  دستگاهها تحت نظر یک سازمان واحد متمرکز  ممکن است  انجام  وظیفه نمایند . در کارخانجات بزرگتر ممکن است  هر نوع تعمیر  و پیشگیری تحت نظر سازمانهای  کوچکتر و غیر متمرکز نگهداری و تعمیرات قرار گیرند . 

از انجایی که کلیت سیستم تولید و نگهداری و تعمیر یک ساختار مشکل   و واحدی را تشکیل می دهند . هر یک از آنها لازم  و ملزوم  یکدیگر  بوده و در حقیقت بایستی در قالب سازمانی ارائه شود  که رد سطوح مسئولیت  تعریف شده بتوانند بطور موثر با یکدیگر ارتباط داشته و بتوانند تحت سازمان ارائه شده در کارخانه با یکدیگر همکاری نمایند . 

یکی از مزایای سیتم غیر متمرکز عکس العمل سریع این سیستم برای تعمیرات اصلاحی است . از آنجایی که پیش بینی حجم تعمیرات اصلاحی تحت احتمال صورت می پذیرد، بنابراین مسئله ای  که عنوان می شود هزینه های مربوط به این نوع تعمیرات  می باشد . اگر اهمیت جوابگویی سریع به تعمیرات اصلاحی زیاد باشد ، بلافاصله سازمان را در قالب غیر متمرکز دیکته می کند ودر غیر اینصورت سازمان را متمرکز می توان مشاهده نمود.

اصول سازمان تشکیلاتی نگهداری و تعمیرات 

ساختار اصولی سازمانی برای نگهداری و تعمیرات شامل برقراری مسئولیتها رد سطوح مختلف و اختیاراتی است که  به آنها محول می گردد. نوع سازماندهی  و بزرگی و کوچکی چنین سازمانی بستگی  به نوع سیستم  تولیدی ، مقدار حجم تولیدی  و اصولاً مقدار سرمایه گذاری اولیه دارد .  هدفها ممکن است از یک سیستم به یک سیستم تولیدی دیگر فرق کند و این بستگی به نوع عملیات تولیدی دارد . 

ولی هنگامی  که محصول  در شرف  تولید  باشد ، هدف اصلی  ممکن است حداقل  کردن هزینه نگهداری نباشد بلکه  بجای ان بایستی  هزینه هر واحد تولیدی را به حداقل رساند . 

همچنانکه  هدف اصلی  تولید ان است  که سود هر کمپانی یا شرکت را به بالاترین  حد رسانده و یا اینکه  سود حاصل از یک واحد تولیدی را به حداکثر برسانند، بسیار دیده و تجربه شده است که بیشتر صنایع با اضافه کردن هزینه های نگهداری و تعمیرات به یکی از هدفهای که حداکثر سود هر واحد تولیدی است ، رسیده اند . 

بنابراین لزومی ندارد که حتماً یکی از اهداف حداقل کردن هزینه های نگهداری و تعمیرات باشد ، بلکه  بایستی تعادلی بین این هزینه ها و هدفهای تعریف شده بوجود آید. در بسیاری از سیستمهای تولیدی خوابانیدن عملیات ودوباره عملیات را شروع کردن همراه با اتلاف بسیاری از مواد  اولیه می باشد . مانند  ماشین پلاستیک تزریقی و کوره های ذوب چدن و غیره .

 این اسراف مواد باعث کم شدن مقدار محصول  شده  که نتیجه آن اضافه شدن هزینه هر واحد  محصول می گردد. حداقل زمان  خوابیدگی ماشین که برای تولید مهم ودر اجرای سیستمهای نگهداری و تعمیر اثر دارد ، می تواند از جنبه های متخلف  بحث  گردد. آنالیز سر گذشت تعمیراتی ماشین ممکن است این نکته را روشن نماید که اگر  در تعویض قطعاتی از ماشین بتوان بجای آنها از مواد بهتر و جنس مرغوبتر  استفاده کرد و یا اینکه  مختصری تغییرات در طرح ماشین داده شود ،این عوامل ممکن است باعث کم شدن هزینه نگهداری ماشین آلات گردد و یا اینکه اگر در حقیقت هزینه تحمیلی برای بهتر کردن تغییراتی که در بالا ذکر شده بتواند تعادل بین هزینه و بهبود احتمالی را ایجاد نماید شاید بهبود روشن ویا برنامه ریزی دقیق تر انجام کار بهتر بتواند این زمان هدر رفته را کاهش دهد

بعضی از واحدهای تولیدی ویا سیستمها می توانند بر طبق تعمیرات غیر بحرانی Non-Critical) ( طبقه بندی گردند و در اینجا می توانیم از حداقل کردن هزینه نگهداری بجای حداقل کردن زمان از کارافتادگی به عنوان هدف اولیه استفاده کنیم .

الف)سطح مسئولیت قابل قبول 

برقراری یک سطح قابل قبول مسئولیت می تواند مستقل و یا تا حدودی وابسته باشد. این مسئولیت بایستی کاملا تعریف وحوزه عملکرد آن کاملا از نظر زمانی و محلی مشخص باشد.

ب)ارتباطات

 از برقراری ارتباطات غیر ضروری در طرح تشکیلات  مثل  داشتن  دستیار  و معاون  خود داری  شود مگر آنکه  این دو قسمت بصورت  مجزا  و با مسئولیتهای مشخص باشند . همچنین بایستی حتی المقدور از داشتن  یک سطح متوسط مسئولیت  که بین مدیریت  و کارکنان هست ، در صورت امکان دوری کرد . 

ج) نفرات و پرسنل 

همواره باید حداقل  مقدار انژی را که معمولاً برای گزارش دهی صرف می شود را در نظر گرفت . بیشتر شرکتها سعی در این دارند که تعداد این افراد بین 3تا6 نفر باشند . این تعداد برای این موضوع در نظر گرفته شده است که معمولاً یک مدیر بطور متوسط می تواند بین 3تا6 گزارش کار مختلف را دریافت و بطور موثر انها را تحلیل  کرده ودر مورد هر یک از آنها تصمیم مقتضی اتخاذ نماید . البته فاکتورهای دیگری وجود دارد که ممکن است بر روی این مقادیر عددی  ،نوساناتی ایجاد نمایند . 

د) عملیات 

مشخص کردن نوع عملیات نگهداری و تعمیرات ممکن است عملاً در روی  یک و یا چند رشته  مشخص باشد . در اینصورت  داشتن متخصصین مورد نظر بایستی  مطابق  با عملیاتی باشد که گروه می بایستی  انجام دهد . 

ه) تداوم 

اگر هر 5 روز کار  در هفته با یک شیفت را در مقابل 24 ساعت در روز ،7 روز هفته  را مقایسه  کنیم ، متوجه می شویم  که اندازه  تشکیلات می بایستی در مورد دوم بسیار بزرگ و به اصلاح  عریض و طویل باشد و نهایتاً  نوع سرپرستی  هم فرق خواهد کرد . مثلاً اگر رد یک شیفت کار 5 روز  در هفته  را در کارخانه ای در نظر بگیریم . در این مورد تمام مراحل  نگهداری و سیستم مورد استفاده ممکن است  بوسیله تعدادی از افراد اداره شود که گزارش روزانه  خود را به سرپرست مربوطه ارائه  می دهند . در  حالی که این عملیات بطور دائمی انجام می گیرد . بدین معنی که سیستم نگهداری در تمام 24 ساعت شبانه روز بایستی فعال باشند . چنین عملیاتی  که تداوم  ان بصورت  شبانه روزی بوده بالطبع در نوع سازماندهی بخش نگهداری و تعمیرات موثر خواهد بود . 

و) موقعیت جغرافیایی 

در بسیاری از مواقع  تشکیلات  نگهداری و تعمیرات  در یکجا متمرکز  و سعی  در سرویس دادن و  قسمتهای مختلف کارخانه که ممکن است در مساحت بسیاری پخش شده  باشند را دارد .

در این حال این موقعیت را نیز باید در نظمی گروهی که بر حسب لزوم گاهی سعی در این است که قسمتهای مختلف یک کارخانه در یکجا  متمرکز شوند  ودر این صورت سیستم نگهداری و تعمیرات نیز بایستی  دارای تشکیلات موازی هم که  در حقیقت یک نوع عملیات را انجام می دهند باشند . 

ز) اندازه کارخانه 

تعداد افراد  تشکیلات نگهداری و تعمیرات می بایستی متناسب با اندازه  کارخانه تعیین گردند ودر کارخانه هایی که تعداد زیادی  پرسنل  در قسمت نگهداری و تعمیرات کار می کنند، بالطبع نیازمند به افراد  سرپرست در سطوح مختلف دارد . در کارخانه های کوچک معمولاً در جایی که نیاز به دو برابر کردن افراد دارند سعی می کنند  این کار بار با دو برابر کردن مسئولیتهای مورد نظر انجام دهند در  حالی که از افراد کمتر ولی با تخصص زیادتر استفاده نمایند . 

ج)آموزش و بالا بردن درجه تخصص افراد 

آموزش افراد رد مراحل  مختلف یکی از مهمترین  فعالیتهای این گروه تشکیلاتی می باشد با بالا بردن  درجه درک  و تخصص افراد می توان درجه موثر  بودن سیستم نگهداری و تعمیرات  را افزایش داد و در نتیجه بازدهی تولید را بالا برد. آموزش افراد به عنوان  یکی از مهمترین بخشهای سازمانی یک سیستم نگهداری و تعمیرات می باشد . 

شرح وظایف پرسنل نگهداری و تعمیر

همانگونه که می دانیم در هر سازمانی سطوح ورده های مختلف شغلی وجود دارد در تشکیلات اداری نگهداری و تعمیرات نیز لااقل  سه سطح  از مسئولیت  را می توان تعیرف نمود :

-سطح مدیریت و سر مهندسی 

- سطح نظارت و سرپرستی 

- سطح اپراتوری و کارگری 

بطور خلاصه اگر تمامی برنامه های نگهداری و تعمیرات را به دو دسته میان مدت  و کوتاه مدت  تقسیم کنیم  می توانیم وظایف و فعالیتهای  دخیل  در هر کدام  از برنامه های  فوق  را به  حداقل سه سطح  مسئولیت  اشاره شده  رد بالا مربوط  بدانیم .نتیجه  اطلاعات فنی و ارائه ان جهت برنامه ریزیها بایستی توسط مهندسین ناظر صورت گیرد . معهذا تمامی امور نظارت  برنامه ریزی و کنترل  از وظایف سر مهندسین و سطوح مدیریت سازمان نگهداری و تعمیر است . مسئولیت طرح میان مدت و کوتاه مدت کار توسط سطوح مهندسی ناظر و انجام برنامه های کوتاه مدت  وروزمره و ساده تعمیرات و بازرسی با سطوح عملیاتی و سر کارگرها می باشد . معهذا ریز وظایفی که کلاً پرسنل قسمت نگهداری و تعمیر بعهده دارند ، عبارتند از :

1- ایجاد برنامه های سرویس و نگهداری و تعمیرات پیشگیری ماشین آلات  و تجهیزات تولیدی و عمومی ، ماشین آلات ساخت ابزار

2- اجرای برنامه های پیشگیری بصورت ادواری  جهت اماده به کار داشتن  ماشین آلات و تجهیزات 

3- بازسازی و بهسازی ماشین آلات و تجهیزات معیوب 

4- کنترل اجرای برنامه های سرویس و نگهداری 

5- سفارش لوازم  و قطعات یدکی ماشین الات  و تجهیزات  تولید ی و عمومی  و ماشین آلات  ساخت ابزار 

6- ایجاد آرشیو فنی در قسمت نت و نگهداری  کاتالوگها  و مدارک  فنی ماشین آلات 

7- مشارکت در انتخاب و خرید ماشین آلات  جدید 

8- مشارکت در نصب ماشین الات  و تجهیزات  جدید و یا جابجایی آنها 

9- آزمایش تجهیزات و ماشین آلات  تعمیر شده  و تحویل به خطوط تولید 

بعنوان مثال وظایف قسمت اپراتوری و کارگری در مقابل  تجهیزات  مکانیکی  تولید  را می توان به شرح زیر اعلام کرد: 

1- بازدید ظاهری ماشینها فونداسیون ، پوششها ، پیچها ، فلکه ها ، چرخ دنده ها و جوشها و...

2- کنترل فواصل شافتها و بلبرینگها ودر صورت لزوم تعویض آنها 

3- تنظیف چرخ دنده ها  و تعمیر و تعویض در صورت نیاز 

4- تنظیم برق و مکانیک هدایت کننده ها 

5- کنترل حفاظتهای ایمنی 

6- رگلاتور ترمز ها و کلاجها 

7- بازدید و کنترل خنک کننده ها 

8- بازدید روغن ، واسکازین و گریس از نظر کمی و کیفی 

9- کنترل لوله ها و شیرها 

10- کنترل گیربکسها 

11- بازدید شیارها

12- بازدید اسپیدال و تنظیف آن 

13- کنترل و بازدید تمامی اجزای تند مصرف ماشین 

14- تعویض قطعات فرسوده 

15- آزمایش ماشین بدون بار در سرعتهای مختلف و رفع صدا  و حرکت 

وظایف عملیاتی مربوط به نگهداری و تعمیرات که اغلب شامل عملیات  بازرسی و سپس تعمیر می باشد ، بسته به نوع  تجهیزات ماشین آلات ، متفاوت است .لیکن برخی از وظایفی  که اپراتوری نگهداری و تعمیر قبل از راه اندازی ماشین و استارت  ان می بایست رعایت نماید در بالا اشاره شد . 

عمده ترین وظایف سطح نظارت و سرپرستی نگهداری عبارتند از :

1-تهیه برنامه های نگهداری زمان بندی شده براساس اطلاعات  نوشته شده در دستورالعملهای سازنده 

2-بدست اوردن اطلاعات فنی جهت تکمیل برنامه ریزیهای زمان بندی شده 

3-تخمین فعالیتهای لازم  روزانه و هفتگی ماشین براساس تجربه ، مطالعات  ماشین و مشخصات کار 

4- تخصیص نیروها  جهت انجام امور نت 

5-نظارت  و کنترل  اجرای برنامه های نت 

6-انجام فعالیتهای  اماری و ارائه گزارشهای مناسب از وضعیت عملکرد و توقفات ماشین آلات  مصرف قطعات یدکی و...

7- اصلاح برنامه های نت با استفاده از بازخورد بدست امده از تحلیل گزارشهای خرابی 

ارتباط واحد نگهداری و تعمیربا سایر قسمتهای کارخانه 

واحد نگهداری و تعمیر به طرق مختلف با سایر واحدهای کارخانه  می بایست دارای ارتباط  سیستماتیک  باشد . ارتباط مدیریت تولید علاوه بران مدیریت نگهداری و تعمیر بخشهای مختلف سرمهندسین ، حسابدار و بودجه  و پرسنل ارتباطات  متنوعی  دارند . اما ارتباطات ما بین نگهداری و تعمیر و تولید  در تمامی سطوح  از اهمیت بالایی برخودار  است و علی الخصوص مسئول  برنامه ریزی نگهداری  باید همکاری  و هماهنگی  نزدیک و موثری را با طراحان تولید در تمامی زمینه ها  داشته باشد .درخواست  اطلاعات و خدمات از ناظرین تولید . در خواست  همکاری  جهت تفویض  کار بمنظور  درگیر شدن پرسنل نگهداری برای حل مشکلات  اضطراری ، توقف کار به جهت  نبود مواد یا قطعه ، مواردی است که می بایست با هماهنگی  کامل تولید و نگهداری و تعمیر انجام پذیرد. 

علاوه برآن  در سطوح پائین تر تولید و نگهداری تماس و همکاری شامل موارد ذیل می شود : 

الف) توسط ناظرین تولید ، خدمات  از نگهداری و تعمیر درخواست  می گردد 

ب) بازدیدهای منظم و زمانبدی شده از فعالیتهای کارخانه توسط پرسنل بازرسی نت انجام می شود . 

ج) پرسنل نت از اپراتورها در مورد کم و کیف شرایط عملیاتی  دستگاهها در خواست  اطلاعات می نمایند 

د) پرسنل تولید و پرسنل نگهداری در تمامی  زمینه های فنی کار با هم مشورت می کنند . 

ه) در مورد تعمیرات قطعات عملکردهای افراد ودستگاهها و غیر هماهنگی و تصمیم گیری می شود . 

نحوه پیاده سازی سیستم نگهداری و تعمیرات 

سیستم نگهداری و تعمیرات در یک واحد تولید ی ، مجموعه ای از اهداف ، برنامه ها وروشهای اجرایی و مستندات می باشد که در جهت اهداف کلان ان واحد تهیه و تنظیم گردیده است  در راستای اجرای سیستم نگهداری و تعمیرات فعالیتهای متعددی صورت می گیرد که به اهم آنها به ترتیب اجرا در ذیل  اشاره می گردد. 

گام اول : ایجاد تشکیلات اولیه نگهداری و تعمیرات 

ایجاد تشکیلات اولیه نگهداری و تعمیرات براساس انچه  که رد بخشهای قبیل اشاره گردید اولین قدم به منظور  پیاده سازی سیستم نگهداری  و تعمیرات می باشد . این سازمان  نهایی نیست ، اما می بایست در این مرحله برای آن سیاستگزاری شده و حوزه  عملکرد آن بهمراه شرح وظایف کلان ان  تعیین گردد . تمامی گامهای بعدی توسط همین سازمان و یا به کمک آن پیموده می شود . 

گام دوم : تشکیل آرشیو اطلاعات فنی 

دومین قدم تشکیل آرشیوی از اطلاعات فنی بهره برداری و نگهداری  تجهیزات و ماشین آلات  تولید و پشتیبانی میباشد. در سیستم نگهداری و تعمیرات مطلوب گردآوری کلیه اطلاعات مربوط به بهره برداری ، نگهداری  و تعمیرات  ماشین آلات از سطوح  مختلف کارخانه در یک محل مشخص با امکان دسترسی مناسب می باشد. آرشیو مزبور باید شرایط ذیل را داشته باشد . 

الف- فهرست کاملی از تمامی  تجهیزات و ماشین آلات تهیه  شود . 

ب- طبقه بندی  وکدینگ ماشین آلات و تجهیزات تولید و پشتیبانی براساس پارامترهای مربوط انجام  شود . 

ج- پرونده نت برای هر یک از ماشین آلات با توجه  به طبقه بندی انجام شده تشکیل شود . 

پرونده یک تجهیز باید شامل موارد زیر باشد :

1-شماره شناسایی یا شماره  سریال  و نوع محصول 

2- اطلاعات شناسنامه ای تجهیز 

3- اطلاعات شکست (توقف ناگهانی ) با ذکر مسئله /علت /و یا علل اصلاحی که بر روی ان شده 

4- اطلاعات تجربی از تجهیزات  مشابه دیگر 

5- کارت سابقه  تعمیرات ، اصلاح و بهسازی 

6-دستورالعملهای سرویس ، نگهداری و تعمیرات 

7- فهرست و مشخصات قطعات  قابل تعویض و مصرفی 

8 -مشخصات  ابزار ووسایل دقیق جنبی تجهیزات 

9- دستورالعملهای صریح و روشن از مواردی که بایستی  جک شوند 

10-تعیین اولویت جهت برنامه  ریزی نگهداری و تعمیرات 

گام سوم : استاندارد سازی فعالیتهای نت 

به منظور برنامه ریزی صحیح و قابل  کنترل  فعالیتهای نت  می بایست  کلیه فعالیتهای نت مربوط به هر تجهیز فهرست شده و کد گزاری گردد. این فعالیتها در برنامه ریزی نت با توجه  به فواصل توصیه  شده،تخصصها و ابزار مورد نیاز گنجانده می شود  وبدلیل  کد گزاری انجام شده کنترل  و تهیه  گزارشهای پیشرفت و یا عدم  پیشرفت انها به سهولت  انجام  می شود . 

استانداردهای  نت  را می توان  در چهار گروه زیر تقسیم بندی نمود . 

استاندارد های بازرسی فنی : 

شامل روشهای بازرسی تجهیزات ، تکنیکهای اندازه گیری تعیین دامنه و میزان فرسایش ، محلها  و قسمتهایی که باید  ارزیابی  شوند . فواصل بین ارزیابیها متدها ، وسایل اندازه گیری شاخصهای ارزیابی میزان فرسایش ، عملیات  اصلاحی  لازم همراه  با عکسها و نمودارهای گویا می باشند .

استانداردهای بازرسی ممکن است  به طبقاتی نظیر استانداردهای نظیر  بازرسی معمولی (کمتر از یک ماه ) و بازرسی دوره ای  یا نوع بازرسی مانند بازرسی کارآئی بازرسی  میزان دقت و یا بر اساس نوع تجهیزات  مثلاً بازرسی  تجهیزات  مکانیکی  یا  الکتریکی  لوله کشی و ابزارهای دقیق  تقسیم بندی گردد. 

استانداردهای سرویس :

این استانداردها ، روشهای انجام  سروسیهای فنی و خدمات  روزمره  را با استفاده  از ابزار دستی نشان می دهد .   این استانداردها شامل  روشهای انجام سرویسهای لازم نظیر تمیز کاری ، روانکاری ، تنظیم و تعویض قطعات هستند . همچنین روشهای اعمال روغنکاری ، انواع روغنها ومقادیر آنها ، فواصل زمانی بین روانکاری و ... را نشان می دهد .

استاندارد های تعمیر:

شرایط و روشهای انجام عملیات تعمیراتی را مشخص می کنند . ممکن است  این استانداردها برای هر دستگاه جداگانه تهیه  شود یا بر اساس نوع تعمیرات نظیر استانداردهای تعمیر روشها و زمانهای لازم  را نیز در بردارید . ممکن است بعنوان  روش کار نیز تلقی شوند . 

استاندارد های روشهای کار تعمیرات :

این استانداردها برای عملیاتی که مداوماً تکرار می شوند تهیه می کردند و برای اندازه گیری توانایی و کارآئی گروههای نت تخمین زمانهای لازم  و تخمین ظرفیتهای اضافی نیروی انسانی که بصورت آماده به کار موجود است  و برنامه بندی زمانی عملیات و همچنین برای آموزش کارگران جدید مفید است . 

گام چهارم : برنامه ریزی نگهداری  و تعمیرات 

با بکارگیری استانداردهای نت که در مرحله قبل تهیه  شده اند با روشهای دستی و یا مکانیزه اقدام  به تهیه  برنامه های سالیانه ، فصلی ، ماهیانه وهفتگی نت  می شود . 

با توجه  به حجم این بخش و محدودیت دوره  مشروح روشها  و تکنیکهای برنامه ریزی در دوره های جداگانه ارائه  می گردد.

گام پنجم: نگهداری و به کارگیری سوابق اطلاعات نت 

یکی از فعالیتهای مهم بخش نت مستند سازی نتایج انجام عملیات نت می باشد . ولی در هر حال با توجه به تنوع بسیار زیادی که در انجام عملیات عمومی و روزمره  نت وجود دارد ، حفظ اطلاعات  مربوط به یک یک عملیات روزمره کاری دشوار بوده و مستند سازی با این  میزان جزئیات نیز مورد نیاز نمی باشد.

به چه دلیل باید سوابق اطلاعاتی نت نگهداری شوند؟

کیفیت انجام امور نت در یک کارخانه از طریق سوابق اطلاعاتی آن قابل  تعیین می باشد .بعضی از سازمانها سوابق متعدد و متنوعی از امور نت را نگهداری نموده و انها را مورد استفاده قرار می دهند و بخش  دیگری از سازمانها حتی گزارشات معمول  و متداول  بخش نت را نیز در اختیار ندارند و از اطلاعات و سوابق محدودی که در دست  دارند نیز استفاده نمی کنند . 

ساختارهای سوابق اطلاعاتی  بخش  نت دارای  طرح ثابت  و منفردی  نیستند .انواع فرمهای اطلاعاتی  بخش نت و مطالب مندرج  در انها ممکن است  مطابق استانداردها و سیستمهای مدیریتی  موجود در یک کارخانه طراحی و تنظیم  شوند .  در هر صورت لازم است که هر یک از کارکنان با هدف و منظور سوابق اطلاعاتی  آشنایی حاصل  نموده و به دلایل نگهداری ، عوامل تحت کنترل و نحوه استفاده از اطلاعات  آگاهی داشته باشد . 

مسیر حرکت و جریان اطلاعات  نت 

همواره نتایج حاصل  از اجرای عملیات نت را به داخل سیستم بایگانی اطلاعات برگردانید تا بتوان  از این اطلاعات در برنامه ریزییهای آتیه استفاده نمود .  با تکرار  چرخه PDCA یعنی برنامه ریزی ، اجرا ، بررسی و کنترل  و عملیات  مرتبط  با بازتاب اطلاعات می توان کیفیت اجرا  و سطح کارآیی بخش  نت را مستمراً بهبود و ارتقاء داد. 

انواع سوابق نت می تواند شامل :

-سوابق بازرسی های روزمره 

-سوابق روانکاری 

-سوابق بازرسیهای دوره ای 

-سوابق بهبود عامل تغییر پذیری 

-سوابق آنالیز متوسط فاصله زمانی خرابی تجهیزات 

-سوابق هزینه های نت 

-سوابق تجهیزات 

روشهای کاهش هزینه های نت 

در ه شرکتی زمینه و فضای مناسب برای کاهش هزینه های نت وجود دارد ترتیب بندی اولویت اقدامات مربوط به کاهش هزینه های نت در بین شرکتها  و سازمانهای  بنا به  نوع تجهیزات و نوع  صنعت متفاوت می باشد . ولی مجموعه ای از نکات کلی  و عمومی در این خصوص قابل بررسی می باشند .

الف) فواصل زمانی انجام عملیات نت دوره ای را مورد تجدید نظر قرار دهید 

هیچ یک از قطعات و قسمتهای یک ماشین  همزمان  با یکدیگر و با یک سرعت دچار فرسایش  و خرابی نمی شوند .بنابراین فواصل زمانی انجام عملیات نت دوره ای باید  براساس قطعه یا بخشی از دستگاه که کمترین  طول عمر  را دارد تنظیم شود .

ب) تغییر سیاست از پیمانکاری به ساخت امانی 

بزرگترین ارقام بودجه در عملیات تعمیرات  پیشگیری مصرف  می شوند  و معمولاض بودجه های مربوط به هزینه های پیمانکاری بخش عمده ای از این رقم را تشکیل می دهند . در صورتی که تکیه زیادی بر پیمانکاران خارج از شرکت داده شده  و به انها اطمینان شود ، مهارتها و توانهای با ارزش موجود در داخل سیستم از دست خواهند رفت و فعالیتهای پیشگیری نت توسعه  و تکامل نخواهد یافت . فعالیتهای پیمانی نت باید به تدریج به صورت امانی توسط بخش نت انجام گیرد . 

ج)قطعات یدکی را مورد بررسی و بازنگری  قرار دهید 

در اغلب موارد بررسی موجودی قطعات  یدکی نشان می دهد که سطح  موجودیها از میزان  مورد نیاز  بالاتر است  والوها ، فلنچ ها ، تسمه  پروانه ها  و کاسه نمدها در بعضی موارد برای مصرف  دو تا سه سال  ذخیره  می شوند ، ودر مواردی  قبل از استفاده  دچار فرسایش می گردند . حتی در شرایطی که نقطه سفارش کالاها کنترل  می شود و سیستم  نقطه  سفارش استفاده می شود ممکن است  عددی که برای نقطه  سفارش منظور  شده در شرایط حاضر مناسب نباشد . 

ج) از تجهیزات بلااستفاده کاربری موثر بگیرید 

عادات سنتی اسقاط کردن تجهیزات  باعث  می شود  که این تجهیزات  سریعاً به دور  انداخته شده و با  تجهیزات نو جایگزین  شوند . سعی  کنید  از منابع  استفاده  بیشتری نموده  و تجهیزات را در صورتی که مجدداً قابل  تعمیر و استفاده  هستند به دور نیندازید .

د) ضایعات تجهیزاتی را حذف کنید 

ضایعات  زیادی از طریق  تجهیزات به وجود می آیند .برای مثال  ، ضایعات انژی راه اندازی پس از تعمیرات و ضایعات محصول  به علت فرسایش و عملکرد  ضعیف تجهیزات از جمله  این ضایعات هستند این گونه زیانها را می توان در حد چشمگیری با بالا بردن کارآیی تجهیزات از طریق سیستم PM کاهش داد. 

منابع :

ماهنامه صنعت نساجی  شماره 209- آشنایی با سیستم نت در کارخانه نوشته مهندس حسن زنجانی 

نگهداری ماشینآلات و تجهیزات  نویسنده : ایوائوکوبایاش  مترجمین : دکتر مهدی غضنفری  مهندس فرناز ناصر شریعتی 

مدیریت تولید  دکتر جعفر نژاد 

مدیریت تولید  دکتر سید مسعود سیدی 

مدیریت تولید  سید عباس کاظمی و مسعود کسایی 

برنامه ریزی نگهداری و تعمیرات  علی حاج شیر محمدی 

نگهداری و تعمیرات  شرکت خدمات علوی صنعتی خراسان  نویسنده : مهندس محمد طاهر آهنگری 

دانشگاه آزاد اسلامی 

  واحد مشهد 

عنوان 

 

استاد ارجمند :

جناب آقای  عبادی راد 

تهیه وتنظیم:

سوده دریق گفتار

زمستان 1386   

 فهرست مطالب

مقدمه  1

اهداف نگهداری و تعمیرات  1

نگهداری و تعمیرات  3

روند تکاملی  نگهداری و تعمیرات  3

مفاهیم و تعاریف سیستم نگهداری و تعمیرات  7

نقش برنامه ریزی نگهداری و تعمیرات در کارخانجات  8

لزوم استفاده از سیستم برنامه ریزی نگهداری و تعمیرات  درتولید  9

مراحل برنامهریزی ( نت ) بصورت کاربردی  11

معایب ناشی از نداشتن سیستم نگهداری و تعمیرات  12

علائم فقدان سیستم نگهداری و تعمیرات  13

انواع فعالیتها و روشهای نگهداری و تعمیرات  14

تقسیم بندی انواع فعالیتهای نگهداری و تعمیرات  18

نگهداری و تعمیرات کنترلی 20

نگهداری و تعمیرات زمان بندی شده  20

نگهداری و تعمیرات مبتنی بر شرایط  21

تشکیلات و سازمان مورد نیاز برای سیستم نگهداری و تعمیرات  22

طراحی بخش نگهداری و تعمیرات در کارخانه و سازماندهی آن  23

اصول سازمان تشکیلاتی نگهداری و تعمیرات  25

شرح وظایف پرسنل نگهداری و تعمیر 30

ارتباط واحد نگهداری و تعمیربا سایر قسمتهای کارخانه  33

نحوه پیاده سازی سیستم نگهداری و تعمیرات  35

استاندارد های بازرسی فنی   37

استانداردهای سرویس  38

استاندارد های تعمیر 38

استاندارد های روشهای کار تعمیرات 38

مسیر حرکت و جریان اطلاعات  نت  40

روشهای کاهش هزینه های نت  41

منابع : 43

نظرات 0 + ارسال نظر
امکان ثبت نظر جدید برای این مطلب وجود ندارد.